Zoeken naar de veranderende
Waarheid in de Criminalistiek en Wetenschap.

Een veelbelovende titel voor een door
emeritus hoogleraar Prof. Dr. D.R.A. Uges te houden verhaal.

Vol verwachting hadden ongeveer 80 senioren zich op 26 april naar lokaal 16 van het Onderwijscentrum begeven om door een echte deskundige een tipje van de sluier te laten oplichten van dit voor velen onbekende terrein.

Voordat het zover was, had voorzitter Tymen Wierstra iedereen al welkom geheten. In het bijzonder natuurlijk de professor. Tymen legde uit dat ‘emeritus’ een duur woord is voor ‘gepensioneerd zijn’. Eigenlijk zijn we dus allemaal emeriti………

Hierna kreeg dhr. Uges, als ziekenhuisapotheker van 1974 – 2012 aan het “grote Zaikenhoes’ verbonden, in zijn hoedanigheid als klinisch en forensisch toxicoloog, het woord. Aan de hand van een dertigtal dia’s, een mini-greep uit zijn voorraad van 4700 die hij voor zijn colleges gebruikte, lichtte de professor zijn verhaal toe. Hij bleek  smeuïg te kunnen vertellen. Zijn verhaal doorspekte hij dan ook met de nodige anekdotes. Op een dia werd het doel van de forensische (=gerechtelijke) wetenschappen als volgt weergegeven:

1. Het leveren van een bijdrage aan de waarheidsvinding en onderbouwing van het wettig en overtuigend bewijs van het ten laste gestelde of nog te stellen feit.

2. Het daarbij meer klaarheid te verschaffen in de toedracht, het verklaren van de achtergronden en omstandigheden, het identificeren van de dader(s) en slachtoffer(s).

3. Het ontwikkelen en valideren van nieuwe betrouwbare technieken en het aanpassen van bestaande methoden aan ad hoc vraagstellingen, om 1. en 2. te bereiken. Meegaan met maatschappelijke behoefte, druk.

Wat al snel duidelijk werd, was, dat er heel wat bij deze wetenschap komt kijken. Je bent niet ‘zo maar’ professor en zeker niet in deze tak van sport! Neem alleen maar de begrippen ‘waarheid’, ‘werkelijkheid’ en ‘waarheids-vinding’. Heel wat knappe koppen hebben zich daar al over gebogen: Einstein zei bijvoorbeeld: ‘De werkelijkheid is een veronderstelling’ en Nietzsche: ‘Er zijn geen feiten, slechts interpretaties’. Toch wil iedere onderzoeker/ rechter weten wat waar is, wat er werkelijk is gebeurd of gaat gebeuren. Prof. Uges haalde tal van voorbeelden aan, waarbij hij uitging van verschillende invalshoeken, zoals: soms is het anders dan het lijkt, het verschil tussen eenzelfde en dezelfde, enz. Hij gaf aan dat door de steeds verdergaande technische kennis en het voortschrijdende inzicht, een waarheid van vroeger, jaren later een zelfs tegengestelde uitkomst  kan opleveren. Waarheid en interpretatie zijn tijdsafhankelijk. Ook wees hij op het belang van nauwkeurigheid. Een goed advocaat kan alles gebruiken: Hij maakt er bij wijze van spreken geen punt van om een komma in een zin te plaatsen of weg te halen, om zo zijn punt te maken…..

Tenslotte kwamen nog verslavingen en giftige stoffen aan de orde. Ook bijzonder interessant, maar het voert te ver hier op in te gaan. Op de laatste dia werd de perfecte moord omschreven: een moord die als zodanig nooit herkend wordt. U weet dus, wat u te doen staat………

Uit het applaus dat na afloop van de lezing van de professor opklonk, kon worden afgeleid, dat de aanwezigen het een boeiend en crimineel goed verhaal vonden.

Als dank bood voorzitter Tymen de spreker een goed gevulde mand met Groninger streekproducten aan en zei onder meer deze middag te hebben geleerd, dat je niet te gauw moet denken dat je het zeker weet. Voordat Tymen de aanwezigen ‘wel thuis’ wenste, nodigde hij hen nog uit voor de volgende activiteit, t.w. de rondleiding op 6 september in onze mooie stad Groningen. Om 16.20 uur verlieten we met een tevreden gevoel lokaal 16.

Henk Das.